Door Natascha Leber
Trauma is niet alleen iets wat in je hoofd zit. Het leeft in je lichaam, in je emoties, in je dagelijks leven. Het is de afdruk van een gebeurtenis die te overweldigend was om volledig te verwerken. Trauma kan ontstaan door plotselinge schokkende ervaringen, zoals een ongeluk of verlies, maar ook door langdurige blootstelling aan stress, afwijzing of een onveilige situatie. Het laat sporen achter, soms zichtbaar, soms verborgen diep van binnen. Maar het bepaalt niet wie jij bent.
Verschillende oorzaken van trauma
Veel mensen associëren trauma met extreme gebeurtenissen zoals oorlog, mishandeling of ernstige ongelukken. Maar trauma kan zich ook op subtielere manieren ontwikkelen, vaak zonder dat we ons daarvan bewust zijn. Het ontstaat vaak niet door één enkele heftige gebeurtenis, maar door een opeenstapeling van ervaringen die je niet volledig hebt kunnen verwerken. Hieronder worden enkele verschillende oorzaken van trauma belicht.
Trauma vanaf de geboorte
Trauma kan al in een vroeg stadium beginnen, bijvoorbeeld door geboortetrauma of een gebrek aan liefdevolle opvoeding. Deze vroege ervaringen kunnen een blijvende invloed hebben op je emotionele en psychologische ontwikkeling.
Langdurige stress en onveilige situaties
Trauma kan zich ook ontwikkelen door langdurige stress of voortdurende onveilige situaties, zoals een onveilige thuissituatie, langdurige werkstress, of pesten. Deze ervaringen kunnen je zenuwstelsel overbelasten en trauma veroorzaken, zelfs als de situatie niet extreem lijkt.
Traumatische gebeurtenissen in het volwassen leven
In de volwassen jaren kunnen traumatische gebeurtenissen zich manifesteren in verschillende vormen:
Seksueel misbruik: Dit kan diepe sporen achterlaten, ongeacht de leeftijd waarop het plaatsvond.
Scheidingen: Vooral wanneer deze gepaard gaan met conflicten of verlies van contact met een ouder of geliefden.
Overlijden van een dierbare: Een plotseling of ingrijpend verlies kan traumatisch zijn.
Slechte relaties en emotionele verwaarlozing
Trauma hoeft niet altijd uit langdurige mishandeling te komen. Zelfs korte periodes van emotionele verwaarlozing, manipulatie of mishandeling in een relatie kunnen blijvende gevolgen hebben. De impact kan groot zijn, zelfs als de relatie kort is.
Ziekte en ziekenhuisopnames
Langdurige ziekte of ziekenhuisopname, zowel voor de patiënt als voor naasten, kan eveneens traumatisch zijn. De angst, onzekerheid en fysieke kwetsbaarheid kunnen ingrijpende emoties oproepen die moeilijk te verwerken zijn.
Trauma hoeft zich niet altijd direct in je leven te manifesteren. Het kan zich opstapelen als stress zonder de kans om echt te herstellen. Misschien voel je je uitgeput, of merk je dat je zenuwstelsel in een constante staat van alertheid blijft. Maar het goede nieuws is: je kunt jezelf bevrijden van deze overbelasting.
Hoe ons lijf en wij reageren op trauma
Trauma beïnvloedt niet alleen onze gedachten en gevoelens, maar ook ons lichaam. Het zenuwstelsel reageert op dreiging door in de vecht-, vlucht- of bevriesmodus te schieten. Dit kan zich uiten in:
Chronische spanning: Je spieren blijven aangespannen, wat leidt tot hoofdpijn, nek- en rugklachten.
Vermoeidheid: Het lichaam raakt uitgeput door de voortdurende staat van alertheid.
Concentratieproblemen: Misschien merk je dat je steeds dezelfde zin opnieuw moet lezen of dat je afgeleid raakt in gesprekken
Gevoelens van dissociatie: Je kunt je losgekoppeld voelen van je emoties of omgeving
Emotionele uitbarstingen: Woede, angst of verdriet kunnen onverwachts naar boven komen.
Daarnaast kan trauma invloed hebben op je zelfbeeld en de manier waarop je de wereld ervaart. Misschien heb je moeite met vertrouwen, voel je je onveilig in relaties of worstel je met het gevoel dat je niet goed genoeg bent. Dit komt doordat trauma ons zenuwstelsel ontregelt, waardoor we sneller getriggerd raken of juist vervlakken en afstand nemen van onze gevoelens.
Wat trauma met ons systeem doet
Trauma beïnvloedt het autonome zenuwstelsel en kan ervoor zorgen dat het lichaam voortdurend in een staat van paraatheid verkeert. Dit betekent dat zelfs onschuldige situaties als bedreigend kunnen worden ervaren. Het kan ook de hormonale balans verstoren, waardoor je bijvoorbeeld last krijgt van slaapproblemen, een verhoogde hartslag of spijsverteringsproblemen.
Bovendien kan trauma impact hebben op sociale relaties. Mensen met onverwerkt trauma kunnen zich isoleren, moeite hebben met vertrouwen of juist afhankelijk worden van anderen. Het kan invloed hebben op de manier waarop we liefhebben, communiceren en grenzen stellen.
Het belang van trauma verwerking
Het begint bij bewustwording: erkennen dat trauma een rol speelt in je leven. Door te praten over je ervaringen, professionele ondersteuning te zoeken en goed voor jezelf te zorgen, kun je vastzittende emoties verwerken en weer grip krijgen op je leven.
Misschien merk je dat je bepaalde situaties of emoties vermijdt, of dat je jezelf voortdurend onder druk zet om te presteren. Het is oké om deze reacties te herkennen. Het is een teken van je kracht om jezelf met compassie te benaderen. Door inzicht te krijgen in deze patronen kun je langzaam oude wonden helen en nieuwe manieren vinden om met uitdagingen om te gaan.
Praktische hulpmiddelen zoals ademhalingsoefeningen, mindfulness en lichaamsgerichte therapieën kunnen helpen om spanning los te laten en weer verbinding te maken met jezelf. Ook het ontwikkelen van veilige relaties en een ondersteunend netwerk kan een groot verschil maken in jouw proces.
Jij bent meer dan je trauma
Je verleden heeft invloed op je, maar het bepaalt niet wie je bent. Jij hebt de kracht om te herstellen, om te groeien, om nieuwe betekenis te vinden. Door je eigen helingsproces aan te gaan, geef je jezelf de kans op meer rust, meer vrijheid en meer verbinding met jezelf en anderen. Trauma mag deel uitmaken van je verhaal, maar het hoeft niet jouw toekomst te bepalen.
Misschien voel je je nu niet sterk of ben je bang dat het proces te lang zal duren. Maar weet dat je lichaam en geest zich kunnen herstellen. Jij bent sterker dan je verleden en verdient een leven waarin je je veilig en vrij voelt. Je bent zoveel meer dan je trauma. Zet vandaag een kleine stap naar heling. Jij verdient het.
Wil je begeleiding op jouw pad naar herstel? Ik sta voor je klaar met ondersteuning en inzicht.
